- Datering van de foto: 2007
- Wie staan erop: v.l.n.r. Theo van Loon, Leo Versteden, Fred Gelderblom, Henk van Belkom, Louck 't Sas, Wil Soffers, Hans Jansen.
Dit artikel is een (bewerking van een) hoofdstuk uit het gloednieuwe boek 'Jazz in Tilburg, honderd jaar avontuurlijke muziek'.
We schrijven 1955 als Henk van Belkom zijn eerste orkest formeert: The Black Bottom Stompers. Dit bleek echter niet de gedroomde formatie te zijn waardoor hij op zoek ging naar andere muzikanten. Die vond hij twee jaar later, zodat in 1957 de geboorte van The South Jazzband een feit was. Banjoïst Leo Versteden zou er deel van uitmaken en nooit meer weggaan.
Het eerste optreden van het orkest was op 9 januari 1957. Daarna kwamen de roemruchte optredens bij D'n Bresser in Rijen in 1958. Het eerste radio-optreden volgde in augustus van dat jaar, in het kader van een jazzconcours tijdens de tentoonstelling ‘Hart van Brabant‘. The South behaalde een verdienstelijke tweede prijs.
In 1960 werd in Tilburg het eerste nachtconcert georganiseerd en bijna als vanzelfsprekend trad Henk van Belkom met zijn mannen daar op. In 1961 stonden er nog twee jazzevenementen op het programma waar The South aan meewerkte. Onder auspiciën van de Two Beat and Modern Jazz Society werd ‘Jazz at the Schouwburg' georganiseerd. Een symfonieorkest en twee jazzgroepen, The Dutch Swing College Band en The South Jazzband, stonden op het programma. In april werden door dezelfde organisatie de New Port Festival All Stars naar Tilburg gehaald. Het werd een daverend optreden tijdens het tweede nacht-concert in het Noorderlicht.
Doorbraak
De grote doorbraak volgde in 1962 met het verschijnen van de eerste grammofoonplaat, die meteen een tv-optreden opleverde in het programma ‘Rooster' van Gerrit den Braber. Daarna werd het orkest op 12 augustus tot winnaar uitgeroepen van het Loosdrechts Jazzfestival. Vanwege dit succes werd The South uitgenodigd om als Nederlandse afvaardiging mee te doen aan het festival voor amateurorkesten in Zürich.
In 1966 had het orkest een absolute primeur want zoiets was in Nederland en ver daarbuiten nog nimmer vertoond: uitvoering van de Emmausmis in dixielandstijl. Gespeeld door The South en gezongen door het koor van de Tilburgse Vredesparochie met Piet de Cock als dirigent. De Emmausmis had als basis enkele negro-spirituals en daar schreven kapelaan L. Bijl en dirigent De Cock Nederlandse religieuze teksten voor. De arrangementen waren van Henk van Belkom.
Het buitenland lonkte en het orkest ging gretig op de vele uitnodigingen in. Zo maar een greep uit de festivals waar vanaf 1963 werd gespeeld: Zürich Zwitserland (1963-1964), Comblain la Tour België (1964), Berliner Jazztage (1965), Dresden DDR (1973), Frankfurt (1976), Harsewinke (1976) , Hammerveld Roermond (1977), Krefeld (1977), Praag (1977), Warschau (1980), Sacramento USA (1984), Jenaer Jazztage DDR (1988), Gelsenkirchen (1992), La Nuit du Jazz Armentières (1994) en opnieuw Dresden (2003).
Around the World
Inmiddels waren er zes ep's uitgebracht en een lp van de Emmausmis. In 1969 verschenen twee lp's. De eerste was ‘Around the World', een verzameling liedjes van over de hele wereld, uitgevoerd in dixielandstijl.
Vanaf het eerste jaar (1971) speelde The South op het Breda Jazzfestival. Van groot belang was gedurende achttien jaar de inzet van het orkest bij de didactisch-informatieve schoolconcerten onder de noemer ‘Jazzproject Breda'. Een belangrijk optreden voor The South was het Kerstconcert in 1976 in Breda. Met als bijzondere gast Jabb Smith, ooit de evenknie van Louis Armstrong.
Natuurlijk werden in het lange bestaan van het orkest bijna alle festivals in Neder1and opgeluisterd. Van 1973 tot 1998 was The South te gast bij de jaarlijkse Jazz Meeting Tilburg.
Het twintigjarig bestaan werd een bijzonder jubileum, want er werden twee lp's uitgebracht: ‘Twenty Years of Music' - met een selectie uit het repertoire van de afgelopen twintig jaar - en ‘Toot Toot Tootsie Goodbye', met als gastsolist Jabbo Smith op trompet. Tijdens het jubileumconcert in de Stadsschouwburg traden de tenorsaxofonisten Bud Freeman en Jack van Poll als gast op.
Vier jaar moest Henk van Belkom wachten voordat Jean ‘Toots' Thielemans in 1981 toestemming gaf om met The South een live-lp op te nemen. De eerste contacten met Toots werden gelegd via Pol Lenders, jazzclubeigenaar in Brussel en door Jack van Poll en jazzmusicus Rogier van Haverbeke. Tijdens een telefoongesprek met Henk van Belkom merkte Toots Thielemans op: ‘In de oude stijl liggen de roots van mijn muziek en tot heden was ik nooit in de gelegenheid met een dixielandformatie op te treden'.
Zo goed?
Henk van Belkom had ook een paar moderne stukken op zijn lijstje staan, maar Toots gaf duidelijk de voorkeur aan de swing en oude-stijlnummers. Tijdens een van die telefoongesprekken speelde Toots Thielemans enige stukjes voor uit het oude-stijlrepertoire: ‘That's a plenty', ‘Muskrat Ramble' en ‘Sweet Sue Yust You'. Waarop hij aan de totaal verbaasde Henk vroeg ‘of het zo goed was...'
In 2006 lukte het Henk van Belkom en Ad Stads wederom om Toots naar Rijen te halen. In een speciaal daarvoor ingerichte tent trad Toots voor de pauze op met zijn eigen combo. Daarna musiceerde hij met The South Jazzband.
Hoewel elk lustrum van het orkest werd gevierd, pakte The South bij het veertigjarig bestaan extra uit. In alle zalen van De Postelse Hoeve speelden jazzorkesten. Naast de jubilarissen traden op de kwartetten van Berry van Eijck en Arie Beukers, The Toetsie Foetsie Jazzband en The Wooltown Jazzband. Op deze avond werd ook de nieuwe cd ‘Forty Years of Music' gepresenteerd.
In de loop van de jaren werd een groot aantal platen opgenomen: acht lp's en singles, elf langspelers en twee cd's. In 2005 bracht The South Jazzband een unieke cd-box uit, een muzikale geschiedenis over oude-stijljazz op drie schijven vastgelegd. Tijdens de presentatie in Hotel Mercure werd het eerste exemplaar overhandigd aan toenmalig burgemeester R. Vreeman.
Op 10 november 2007 vierden de leden van The South Jazzband uitbundig hun vijftigste verjaardag met een Brabantse Jazzavond in alle zalen van De Postelse Hoeve te Tilburg. Acht orkesten plus gasten waren opgetrommeld om dit gouden jubileum te vieren met natuurlijk als middelpunt The South Jazzband (afb. 1)
Vaste plaats
The South Jazzband heeft een vaste plaats veroverd in de jazzwereld en mag zich verheugen op de steun van veel prominente jazzmusici. Ook wisten vocalistes van naam het orkest te vinden: Anneke Grönloh, Joke Bruys, Rita Hovink, Connie van Bergen, Milly Scott, Greetje Kauffeld, Ann Burton, Loes van Wees, Sara Koolen, Riedel van Kleef, Conny van den Bosch, Liljana Petrovic, Janice King, Dee DanieIs, Arly Day, Neva Raphaello, Beryl Bryden, Annette Lowman, Elia Rose Mitchel en Denise Jannah.
Wie had in 1957 kunnen denken dat The South Jazz Band een dikke vijftig jaar later nog dezelfde ambitie had: muziek maken en muziek beleven. Het was de liefde voor deze muziek die musici van dit orkest in vrijwel ongewijzigde bezetting bij elkaar hield.
Er was een tijd dat jazz op een laag pitje stond en daarom moest ook The South muzikale concessies doen. Dat was toen belangrijker dan de ervaring en routine opgeven. Ook na vijftig jaar gaan de Tilburgers echter gewoon door met muziek maken. Stoppen is ondenkbaar; ze kunnen niet anders.