Joop Diepenhorst, havenmeester én schipper - Piushaven -

  • Geboortedatum: 1915
  • Sterfdatum: 1989

" Orde op het water, thuis én aan boord ! "

Hoofdstuk uit: HAVENGEZICHTEN, Mensenverhalen rond de Tilburgse Piushaven - periode 1923-2023 ( boekuitgave Stichting Thuishaven Tilburg STT- 2011 - schrijfster Ida Spee, fotograaf Gerdien Wolthaus Paauw en vele vele anderen .) - te koop bij Boekhandel Livius, Nieuwlandstraat 56. - Tot stand gekomen met dank aan vele vrijwilligers, donateurs en sponsoren, waaronder Stadsmuseum Tilburg, Prins Bernhard Cultuurfonds en Erfgoed Brabant (Provincie) -

Joop: "Ik waardeer het dat ik de kans krijg terug te keren naar de Piushaven. Weliswaar kort en met hulp van enige aan uw zijde verkerende mensen. Veel van wat er in mijn leven is gepasseerd, weten zij niet, kunnen ze niet weten. Trouwens, veel past niet in dit boek. Laat ik me beperken tot enige wederwaardigheden rondom uw haven, de Tilburgse Piushaven."

Geregeld onderweg
"In 1952 solliciteerde ik naar een functie aan de wal: havenmeester. Ik zat net als mijn vader in de binnenvaart, werkte op dat moment als sleepbootkapitein in Rotterdam. Met het derde kind op komst werd het schip te klein. Zo arriveerde ik met Annie en de oudste kinderen in Tilburg. Eerst woonden we in de Rozenstraat, later in de Gerard de Bondtstraat. Met uiteindelijk dertien kinderen heb je ruimte nodig. De administratie deed ik thuis, niet in het kantoortje op de kop van de Piushaven.

Ik had ook de loswallen onder mijn hoede en vanaf midden jaren zestig de haven op industrieterrein Loven.

Met andere woorden: ik was geregeld onderweg. Toch konden de schippers op alle momenten bellen dat ze eraan kwamen. Mijn kinderen leerde ik al jong om deze boodschappen aan te nemen. Ze moesten alles precies noteren: tijdstip van aankomst, naam van de schipper en die van het schip, wat voor vracht erin zat en hoeveel.

Schepen meten was mijn werk: vóór en na het lossen zodat je exact wist om hoeveel lading het ging. Ook het liggeld incasseerde ik. Aan het eind van de week droeg ik dat af aan mijn chef op het gemeentehuis. Zo verdiende Tilburg een centje bij. Ik wil mezelf niet op de borst kloppen, maar toen ik begon was de administratie een rommeltje. Ik registreerde nauwkeurig hoeveel schepen de stad aandeden, wat en hoeveel er werd vervoerd."

Thor Heyerdahl
"Ik was de eerste havenmeester die van huis uit de scheepvaart kende. Ik miste het water toen we aan wal woonden. Maar ik zou mijn eigen klipper krijgen, eentje uit de jaren twintig. Toenmalig eigenaar Kees Stoop deed in zand en grind, suikerbieten en riet, voer de smalle pijpjes van de Biesbosch in om riet te snijden, uitstekend dakdekkersriet. Na 1945 verhuurde hij zijn 2 Gebroeders aan Dries de Jong die het schip verlengde, de tonnage verhoogde en de pk verdubbelde. Er kon voortaan beton mee. De Jong kwam geregeld in Tilburg. En in 1968 werd ik de eigenaar, we kochten het van Kees Stoops dochter Dina en haar man Jan Roovers.

Ik veranderde de naam in Kon-Tiki - een verwijzing naar de vermaarde Thor Heyerdahl - en verbouwde de klipper tot vakantieschip. Eerst de houten vloer eruit en beton erin om dieper en stabieler te liggen. Daarna in het ruim de slaapkamers met stapelbedden timmeren, de wc aanleggen, de woonkamer en keuken bouwen. Later verving ik de houten stuurhut door een stalen.

De jongens hielpen. Dat deden ze ook bij het teren van de onderkant en het schilderen van het houtwerk. De meisjes deden ander werk. Soppen, stoffen, verschonen. Vóór Pasen als we voor het eerst met het schip uitvoeren, aan het begin van de zomervakantie en opnieuw na zes weken."

Cas Spijkers
"De eerste tocht - na de zegening door pastoor Vissers - verliep niet geheel vlekkeloos. Er lag een zwerfkei in het IJsselmeer. Op Urk hebben ze de boel gerepareerd. Dat overkwam me maar één keer. Goed, eenmaal was er die buikschuiver in de Biesbosch, een zandbank in ‘het gat van de zwarte man'. Ik mag vergeten zijn of we gewacht hebben op hoog water of dat ik 'm in zijn achteruit zette waarna de jeugd met stokken het schip vlot trok.

Overal kwamen we. De eerste vaart in de paasvakantie was Grevelingen, vissen met z'n allen. Cas Spijkers ging een keer mee en zette ‘Bonne Femme' op tafel. Een soort groenteschotel. Smaakte best. In de zomer was de Kon-Tiki zes weken weg. Nederland door. In Katwijk waar mijn familie woonde, bleven Annie en de jongsten liggen. Ik reisde met de anderen af naar Tilburg om in het weekend terug te keren.

Ik hield van een ‘volle bak' en van waterwijsheid. Zo liet ik de zesde klas van de St. Paschalisschool meevaren voorbij de sluis van Haghorst. Minder leerzaam maar vaste prik was Sinterklaas. Ik heb hem zelf eenmaal aan boord gehad toen hij met motorpech kampte. Nadien liftten er altijd zwartepieten mee. Mijn echte passagiers bij de Sinterklaasintocht waren de bewoners van Piusoord, tegenwoordig Amarant geloof ik. Het Rode Kruis bracht de hele bubs met bussen naar de Beekse Bergen. Annie en de meisjes zorgden voor dekens, erwtensoep, gebak en warme chocolademelk. Dit werd gewaardeerd."

In de schroef
"De vakantieweken met het jongerenkoor van parochie Koningshoeven wil ik u evenmin onthouden. Via dirigent Karel Donders - ook ambtenaar in Tilburg - kwam ik erbij. Niet om te zingen, maar om de zaken te behartigen. Iedereen kende de Kon-Tiki die ‘in het seizoen' net na de draaibrug tegenover de oude pastorie afgemeerd lag. Dus nam ik de koorleden mee. Ik meen in 1971 over de rivieren in Midden- en Oost-Nederland, een jaar later richting Namen en Dinant in België en tot slot naar het IJsselmeer en Amsterdam. We hadden er een vrachtschip bij - de Johanna - waar de jongens op sliepen.

Een mooie tijd. Je ziet het door de vingers als er eentje door het plastic valt waarmee het ruim van de Johanna is afgedekt. Je grijpt in als de wind vat krijgt op dat te licht geladen schip, als er een touw te laat gevierd wordt bij het schutten waardoor de Kon-Tiki omhoog getild wordt of als er een scheepstouw overboord valt met het gevaar in de schroef terecht te komen. Je grinnikt als het water te smal is voor de Johanna om mee óp te varen waardoor dit schip een dag lang van eten en drinken verstoken is. Je vloekt als een stel vechtersbazen uit Wijk bij Duurstede aan boord klimt. En je bent trots als het koor van zich laat horen in de havens waar je ligt.

In 1973 mopperde ik over ‘de bonte avond' tijdens wat de laatste vaarvakantie zou worden. Ze hadden er met de pet naar gegooid, het leek nergens op. Een tijd later zeiden ze: ‘We doen het zelf wel, we hebben u niet meer nodig.' De blagen."

Weg droom
"De Kon-Tiki, ja... Mijn 25-jarig jubileum bij de gemeente vierde ik in eigen stijl op het water. Voor mij geen receptie. Het gezelschap was zó groot dat we de rondvaartboot van ome Ton uit Katwijk moesten inzetten. Maar toen in 1979, die klap, ja... Ik ben lpg aan het tanken in de haven van Loven, de slang schiet los, een ontploffing, ik sta in brand. Mijn jongste zoon redt me. Ik kom in Beverwijk, het brandwondencentrum te liggen, 60% verbrand, de ene transplantatie na de ander, zes weken daarna kom ik thuis. Ja, weg droom.

Ik ben geen stilzitter, nooit geweest. Reed in de weekenden met m'n bus Noortje om artiesten als Bonnie St. Clair - ook een schipperskind - André van Duin, de Marmelades rond te toeren. Na mijn pensioen zat ik op de deeltaxi. In 1985 vierden we ons 40-jarig huwelijksfeest. Vier jaar later ben ik met oud en nieuw op bezoek in Katwijk, ik rijd naar huis, de auto raakt in de slip en ineens is het met mij over en uit.

En ook voor dit verhaal stop ik ermee. Ik hoop dat u voldoende weet. Toch nog even over uw Piushaven. In mijn nadagen opperde ik - gezien de terugval in de vrachtvaart - om er een plezierhaven van te maken. Nee, zonder partyboten, dat geeft alleen maar onrust, gewoon schippers onder mekaar, mensen die van het water houden. "

" Of dat er nu eindelijk van gaat komen? Och, laat ik eindigen met u een lange adem toe te wensen."

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

* Dit portret is gebaseerd op gesprekken met vijf kinderen Diepenhorst,
twee voormalige leden van het jongerenkoor en Toon Roovers, de kleinzoon van Kees Stoop. Dat was van augustus 2008 tot mei 2009

Zelf iets leuks meegemaakt rond of in de Piushaven, vroeger of nu ?
Zet het aub ook op het Geheugen van Tilburg !

Foto's 1/5: uit familiecollectie en Beeldonline RAT Tilburg.
Foto 6: Mieke-Nelie vd Heijden (huidige Piushaven, 2010)

Tekst: Ida Spee