Familie Van de Put-Seelen

• Datering van de foto: Diverse dateringen
• Wie staan erop: Zie onderschriften

Uit het familiealbum van Gerard van de Put

Familiegegevens:

Gerard van de Put werd in 1924 geboren in de Tilburgse Besterdstraat als zoon van Toon van de Put en Corrie Vosch. Vader was fietsenmaker, moeder dochter van zadelmaker Antoon Vosch uit de Piusstraat. Zelf kwam Gerard ook in de zaak werken die hij medio jaren vijftig overnam en voortzette tot zijn pensioen in 1989. In 1964 trouwde hij met Mieke Seelen, dochter van een leerlooier uit Rijen. Uit hun huwelijk werden twee dochters en een zoon geboren. Gerards vrouw overleed geheel onverwachts op nieuwjaarsdag 1997.

Familieverhaal

Fietsen en vliegen

De gebroeders Wright, pioniers in de geschiedenis van de luchtvaart, waren fietsenmakers van beroep. De combinatie fietsen en vliegen komen we ook tegen in het leven van de Tilburgse fietsenmaker in ruste Gerard van de Put. Je ziet het al in zijn huis aan de miniatuurtjes die hij in zijnn jonge jaren maakte van historische rijwielen en aan de modelvliegtuigjes die hij nog altijd met groot geduld in elkaar zet. Maar nog duidelijker wordt het als zijn oude fotoalbums op tafel komen.

Van de Put was nog geen vijftien toen hij recht van de mulo in de zaak van zijn vader kwam werken. "Je had geen keus", zegt hij lachend. "Ze hebben me nooit gevraagd: 'Wilde gij fietsenmaker worden?' " Maar hij heeft er zo te horen nooit spijt van gehad.

Hij laat het eerste boekje met inkomsten en uitgaven zien waarop zijn vader in keurig handschrift heeft geschreven: 'Dagboek firma Gebrs vd Put & Co Besterdstraat 38 28 april '19'. "Kijk 'ns hier, tegenwoordig lachte oe eigen dood als ge zoiets ziet", zegt Van de Put en wijst op de eerste bladzijde. Daar staat 'A.M. d.G 28/4/19'. "Dat staat voor Ad Maiorem Deo Gloriam' oftewel Tot meerdere glorie van God." En hij vergelijkt het met de ondernemers van nu die volgens hem vaak meer bezig zijn met geld dan met hun vak.

Steenfabriek

Het eerste fotoalbum dat hij laat zien opent met familiefoto's van zijn vrouw Mieke Seelen. "Haar vader was leerlooier uit Rijen, maar hij heeft ook wel eens een oude steenfabriek gekocht in Molenschot wat op een mislukking uitliep. Het was zo iemand die meer uitgaf dan hij verdiende." Prachtig is de foto waarop we de familie Seelen zien baden in een leemput achter de steenfabriek.

Op de vraag hoe hij zijn vrouw heeft leren kennen begint Gerard van de Put weer te lachen. "Dat is 'n beetje apart verhaal", zegt hij. "Ik heb jarenlang aan zweefvliegen gedaan bij de Gilzer Zweefvliegclub 'Illustrious' op vliigveld Gilze-Rijen. Tegenover het vliegveld had je café Oase - het is nou een Chinees - waar we altijd een glaaske bier gingen kopen na het vliegen. Dat café werd gerund door Miekes zus en haar man Jan Dreijer. En zo heb ik Mieke dus leren kennen."

Jeugdluchtvaartclub

Dan vertelt hij hoe hij zweefvlieger geworden is. "Rond 1940 ben ik lid geworden van de Tilburgse R.K. Jeugdluchtvaartclub. In die tijd had iedere stad wel zo'n club. Het clubhuis stond in de Nijverstraat en meneer Dekkers was voorzitter." Hij doelt op de natuurkundeleraar van het St. Odulphuslyceum die ook wel bekend stond als 'De Snoek'. Op foto's van de club kent hij nog diverse leden bij naam. Bij voorbeeld de gebroeders Sjef en Felix Smulders, Harrie Timmermans, Ton Teurlings, Dré Nuijten, Fré Suijs, Nol van de Mortel ( zoon van de toenmalige Tilburgse burgemeester) en Herman Petermeijer.

"We bouwden modellen en vlogen daarmee op de Regte Hei", vervolgt Van de Put. "En we gingen wel eens naar landelijke wedstrijden." Op die manier kwam hij in contact met Piet Kniknie, amanuensis van het Lievevrouwelyceum in Breda. En via hem werd Gerard van de Put zo rond 1954 lid van de Gilzer Zweefvliegclub.

Luchtverkenners

Daar speelde overigens nog iets anders mee. Van de Put: "De Tilburgse Jeugdluchtvaartclub veranderde na de oorlog in de luchtverkennersclub." Blijkens de diverse, vaak door hemzelf gemaakte 'actiefoto's' hielden deze verkenners zich ook voornamelijk bezig met modelbouw en vliegen op de Regte Hei. Maar kennelijk was deze tak van verkennerij geen lang leven beschoren. "Ze hadden het achteraf gezien nooit moeten veranderen, dan hadden we nog steeds bestaan. Die luchtverkennersclub is rond 1952/3 opgeheven.".

In die tijd, voegt hij eraan toe, zag de Koninklijke Luchtmacht de modelbouw- en zweefvliegclubs als potentiële kweekvijvers voor toekomstige piloten. Maar dat is er bij Van de Put dus niet van gekomen. In 1980 stopte hij trouwens met zweefvliegen. "Het was niet meer te combineren met mijn gezin", zegt hij. "Ik vond het wel jammer." Geen wonder dat hij nog steeds af en toe op het vliegveld Gilze-Rijen gaat kijken als de club bezig is. Lachend: "Als ik oude dames van de parochie ontmoet, vragen ze wel eens: 'Is dat nou niet gevaarlijk, zweegvliegen?' En dan zeg ik: 'Ja, héél gevaarlijk, ik heb er mijn vrouw door leren kennen!'. En dan kijken ze oe net aan of ge ik weet niet wat hebt gezegd! "

Fotobijschriften

1 Gerard van de Put: "Dit zijn opa en oma Vosch-Horsten en hun kinderen. Mijn moeder zit rechts van haar moeder". Opa Vosch had een zadelmakerij in de Piusstraat. "Vermoedelijk is de foto gemaakt bij hun zilveren bruiloft, zo rond 1906. Zoals je ziet hadden ze maar één zoon. Dat was de lieveling van opa en oma."

2 Gerards vader Toon van de Put haalde in 1929 zijn diploma 'Meester in het rijwiel herstellen' aan de ambachtsschool. Het ging om een avondopleiding voor mensen die al werkzaam waren in de branche. Deze foto maakt deel uit van een serie die wellicht in hetzelfde jaar gemaakt werd van de deelnemers. Het is niet duidelijk waarToon staat.

3 De familie Seelen in de leemput van de oude steenfabriek in Molenschot die pa Seelen - Gerards schoonvader - aangekocht had. Gerard: "Een oude fabriek, maar die liep niet. Hij heeft nog geprobeerd om de leemput als een zwembad te exploiteren, maar dat werd ook geen succes." Rechts vermoedelijk Mieke. Ca. 1935.

4 "Mijn vader was heel muzikaal", aldus Gerard. "Ik denk dat deze foto gemaakt is in de oorlogsjaren."

5 Gerard van de Put met zijn zweefvliegtuig, de TI- 100. TI sloeg op Tilburg, maar om het Tilburgse element nog sterker te benadrukken kreeg het toestel de koosnaam 'De Kruik'. Van de Put bewaart nog altijd de bouwtekening uit 1948 op basis waarvan hij het vliegtuig met een spanwijdte van 3,4 meter maakte. "Ik schat dat ik er toch wel een jaar mee bezig geweest ben", vertelt hij. "Voor het bespannen van de houten constructie gebruikte ik parachutezeil." De foto dateert vermoedelijk uit de periode 1949/1950.

6 Gerards vrouw Mieke, ca. 1951.

7 Gerard maakte met zijn Zeiss Contessa een mooie serie van de huishond Pollie terwijl die gewassen werd door zijn moeder en zus. "Het was een schat van een hond, maar heel ongezeglijk. Als ie naar buiten wilde, konde hem niet tegenhouden. En dan kwam hij wel eens vuil terug." Foto dateert vermoedelijk uit de jaren vijftig.

8 Gerard in een zweefvliegtuig in Malden, ca. 1958.

9 Gerard van de Put heeft altijd zijn best gedaan om iets moois van zijn winkeletalage te maken. "Op een gegeven moment kwam Gazelle met een nieuw Engels model fiets met 26 inch banden en een metalen kettingkast. Nou waren er in die tijd slagers die altijd hun etalage versierden als de vasten voorbij waren. Dan maakten ze bijvoorbeeld een koe van reuzel. Dus ik heb date ene jaar rond Pasen samen met aannemer Sjef Smeulders een reuze-ei gemaakt waar die nieuwe fiets dan als het ware uit kwam rijden. Het was een geweldig succes want Gazelle heeft dat ei nog op verschillende plekken gebruikt als reclamemateriaal." Foto vermoedelijk eind jaren vijftig, begin jaren zestig.

10 Gerard van de Put poserend naast de vitrinekast met daarin de 19 fietsminiaturen die hij tussen 1945 en 1955 maakte van hout, oude spaken en ander afvalmateriaal. Het Nieuwsblad van het Zuiden wijdde er in 1963 een artikel aan en sprak van een 'wereldunicum op het gebied van de rijwielhistorie'. Deze foto dateert vermoedelijk van een paar jaar eerder.